سویا یکی از مهمترین گیاهان تامین کننده روغن می باشد و تاریخ کاشت بعنوان یکی از مسائل مهم بهزراعی، بر رشد و عملکرد آن تاثیر بسزائی خواهد داشت. به همین منظور اثرات تاریخ کاشت بر رشد و نمو، عملکرد و اجزا آن در دو رقم سویا در سال زراعی 1378 در ایستگاه تحقیقاتی عراقی محله مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان ارزیابی گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی، در 3 تکرار به مورد اجرا درآمد. فاکتورها شامل تاریخ کاشت از بیستم خرداد به فاصله 15 روز و ارقام، شامل ویلیامز و گرگان سه بودند. طول دوره ها از جوانه زنی تا وقوع کلیه مراحل رشد و نمو تحت تاثیر تاریخ های کاشت قرار گرفت ولی تاخیر در کاشت، طول دورهای مختلف رشد و نمو را در رقم گرگان سه بیشتر از رقم ویلیامز کاهش داد. همچنین اجزا عملکرد در دو رقم نیز شدیدا تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفته و کاهش شدید آنها منجر به کاهش عملکرد ارقام گردید. تعداد غلاف در بوته و وزن هزار دانه در هر دو رقم در اثر تاخیر در کشت، بشدت کاهش یافته، ولی این کاهش در رقم گرگان سه بیشتر و تغییرات ان در تاریخهای مختلف کاشت مشهودتر بوده است. در بین اجزا عملکرد، تعداد غلاف در بوته بیشترین همبستگی را با عملکرد ارقام نشان داد. با توجه به تجمع نسبی تعداد گلهای تشکیل شده در دو رقم و تعداد غلاف نهایی بنظر می رسد که در تاریخهای دیرتر کاشت ریزش گل و غلاف بیشتر صورت گرفته است. این به خاطر مصادف شدن این دوره با حرارتهای بالاتر می باشد. تجمع ماده خشک و سرعت رشد بوته در طول مرحله گلدهی تا پایان غلاف بندی در دو رقم تحت تاثیر تاریخهای مختلف کشت بودند.اگرچه تجمع ماده خشک در رقم گرگان سه بخاطر پر شاخ و برگ بودن بیشتر بود، اما سرعت رشد در این رغم در اثر تاخیر در کشت، سریعتر روند کاهشی پیدا کرد. در مجموع رقم گرگان سه اگرچه به خاطر پتانسیل بالاتر عملکرد بیشترین عملکرد را با 270/3 تن در هکتار در تاریخ کاشت اول تولید کرد اما عملکرد آن در تاریخ کاشت آخر شدیدا کاهش یافته و به 813/1 تن در هکتار رسیده در حالیکه عملکرد رقم ولیامز که در تاریخ کاشت اول 602/2 تن در هکتار بود در تاریخ کاشت آخر به 937/1 تن در هکتار رسید.تغییرات شدیدتر عملکرد و اجزا آن در رقم گرگان سه در تاریخ های مختلف کاشت، بسیار واضح نشان دهنده حساسیت بیشتر این رقم در مقابل تاخیر در کشت بود که به نظر می رسد علاوه بر دیررس بودن به تیپ رشدی (محدود) آن نیز مربوط باشد.